Pensioenregelingen: alle details op een rij

Dit is het pensioenstelsel

Het Nederlandse pensioenstelsel bestaat uit 3 pijlers:

1. De AOW

De Algemene Ouderdomswet (AOW) is een uitkering van de overheid. Het is een basispensioen dat afhankelijk is van de hoogte van het minimumloon. Iedereen die in Nederland woont of werkt, heeft hier recht op. Het exacte bedrag van de AOW-uitkering hangt af van het aantal jaar dat iemand in Nederland heeft gewoond of gewerkt. De AOW gaat in vanaf de AOW-gerechtigde leeftijd. In 2025 is dat 67 jaar.

1. Het pensioen via de werkgever

Het overgrote deel van de werkgevers (ongeveer 90%) heeft een pensioenregeling voor hun werknemers. Het bedrag dat medewerkers hiermee opbouwen, komt bovenop de AOW-uitkering. Daardoor staat het inkomen tijdens het pensioen in verhouding tot het loon tijdens het werkende leven. Het pensioen via de werkgever is een vorm van uitgesteld loon.

1. Aanvullend individueel pensioen

Daarnaast kunnen mensen ervoor kiezen om zelf extra pensioen op te bouwen. Dat kan bijvoorbeeld met een levensverzekering, lijfrente of koopsom. Andere opties zijn sparen en beleggen. Dit geeft mensen extra financiële zekerheid op hun oude dag.

<h2> Wat is een pensioenregeling?

Een pensioenregeling is een overeenkomst tussen de werkgever en werknemers over het pensioen. Hoewel de inhoud kan verschillen, komen deze onderdelen er altijd in terug:

• Pensioenopbouw vanaf de pensioenleeftijd

• Pensioenopbouw na overlijden

• Pensioenopbouw bij arbeidsongeschiktheid

• Pensioenbijdrage van de werkgever

• Pensioenbijdrage van de werknemer (als die er is)

De pensioenovereenkomst is meestal onderdeel van het arbeidscontract. Hierin staat in veel gevallen een verwijzing naar het pensioenreglement. In die laatste staan alle details van de regeling. De werkgever moet de pensioenregeling onderbrengen bij een pensioenuitvoerder. Dat kan een pensioenfonds, verzekeraar of premiepensioeninstelling (PPI) zijn. De werkgever en pensioenuitvoerder leggen alle afspraken vast in een uitvoeringsovereenkomst.

3 manieren om het pensioen te regelen

Een werkgever kan op 3 manieren een pensioenregeling invoeren:

• Via de cao met een bedrijfstakpensioenfonds

Staan er collectieve pensioenafspraken in de cao? Dan is elke werkgever die onder de cao valt, verplicht aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds (bpf). Hierbij gelden voor alle werknemers dezelfde regels. Bij een bpf is er vaak een maximum salaris waarover medewerkers maximaal pensioen mogen opbouwen. 

Als een werknemer meer dan dat bedrag verdient, dan bouwt hij of zij over alles daarboven geen pensioen op. De werkgever mag in zo’n geval zelf een aanvullende collectieve pensioenregeling aanbieden, ook wel bekend als excedentpensioenregeling. Deze geldt voor het salarisdeel boven het maximum salaris van het bpf. Dit is een eigen keuze van de werkgever en hoeft dus niet.

• Via een beroepspensioenfonds

Is er geen cao en bpf, maar is er wel sprake van een vrij beroep? Dan geldt in een aantal gevallen dat de werkgever verplicht moet deelnemen aan een beroepspensioenfonds. Enkele voorbeelden van vrije beroepen zijn huisartsen, notarissen en medisch specialisten.

• Via een zelf bepaalde pensioenregeling

Als er geen cao, bpf of beroepspensioenfonds is, dan is een werkgever vrij om zelf via een pensioenuitvoerder een pensioenregeling samen te stellen en in te voeren. Dit is geen verplichting. Als een werkgever hiervoor kiest, is de pensioenregeling een arbeidsvoorwaarde. Dat betekent dat werknemers er recht op hebben. Ook kan de werkgever de regeling alleen aanpassen of beëindigen met toestemming van elke werknemer of de ondernemingsraad.

Zo bereken je de pensioenpremie

De pensioenregeling wordt betaald van een pensioenpremie. Deze bestaat uit alleen een werkgeversbijdrage of een werkgevers- en werknemersbijdrage. In dat laatste geval betaalt de werkgever meestal tweederde en de werknemer eenderde van de premie. De totale pensioenbijdrage hangt af van de premie, het bruto jaarsalaris en de pensioengrondslag. De premie ligt tussen de 20% en 30%. De pensioengrondslag is het deel van het salaris waarover een medewerker pensioen opbouwt. Je berekent de pensioenpremie op deze manier:

1. Neem het bruto jaarsalaris, inclusief vakantiegeld en exclusief bonussen

2. Trek hier de AOW-drempel, ook wel bekend als AOW-franchise, vanaf

3. Vermenigvuldig dit bedrag (de pensioengrondslag) met het percentage pensioenpremie

4. Let op het maximaal pensioengevend salaris waarbij een medewerker belastingvoordeel krijgt

5. Ga na of je het maximumpercentage dat zowel werkgever als werknemer mogen inleggen, niet overschrijdt

De AOW-drempel en het maximaal pensioengevend loon met belastingvoordeel veranderen elk jaar. De Belastingdienst maakt de exacte bedragen jaarlijks bekend.

Rekenvoorbeeld van de pensioenpremie

Een werknemer verdient €38.475 bruto per jaar. De AOW-drempel is €18.475. Dat betekent dat de pensioengrondslag uitkomt op €20.000. Het percentage pensioenpremie is 22,5%. Daarmee is de pensioenpremie €4.500 per jaar. Dat is €375 per maand. Bij een verdeling van tweederde voor de werkgever en eenderde voor de werknemer is de werkgeverspremie €250 per maand en de werknemerspremie €125 per maand.

Pensioenaangifte doen

Is een werkgever aangesloten bij een pensioenfonds, bijvoorbeeld vanwege een cao? Dan is het elke loonperiode (een maand of 4 weken) nodig om pensioenaangifte te doen. Hierbij stuur je de salarisgegevens van medewerkers door naar het pensioenfonds. Het is belangrijk om de goede code van de pensioenregeling mee te sturen. Anders keurt het pensioenfonds de aangifte af of kloppen de bedragen niet. Nadat je de pensioenaangifte hebt ingediend, berekent het pensioenfonds de hoogte van de pensioenpremie.

Het verschil tussen een netto en bruto pensioenregeling

Er bestaan zowel bruto als netto pensioenregelingen. Het uitgangspunt is een bruto pensioenregeling. Hierbij is de pensioenpremie die de werkgever voor een werknemer betaalt, onbelast. De eigen bijdrage van de medewerker houdt de werkgever in op het bruto loon. De werknemer betaalt hier pas loonbelasting over zodra hij of zij het geld als pensioenuitkering ontvangt. Over de pensioenuitkering draagt de pensioengerechtigde uiteindelijk inkomstenbelasting af.

Is er sprake van een pensioengevend loon dat boven het maximum ligt? Dan kan de medewerker zelf een netto pensioenregeling afspreken. In dat geval betaalt hij of zij de premie-inleg van het nettoloon. Deze premie is niet aftrekbaar voor de belasting en is vrijgesteld van de vermogensrendementsheffing in box 3. De werknemer betaalt hier geen belasting over als hij of zij het bedrag als netto pensioenuitkering ontvangt.